Jachthoorn I

De Jachthoorn is binnen de jagerij gekend onder twee vormen:

• Franse jachthoorn – Trompe d’Orléans;
• Duitse jachthoorn – Fürst Pless-hoorn;

Franse Jachthoorn

Het instrument gebruikt door de Franse Jachthoorn is de “Trompe d’Orléans”. De hoorn telt drie en een halve windingen, heeft een doormeter van 37 cm en weegt slechts 750 gr. De totale lengte van de buis bedraagt 4,54 m. Het instrument staat in de toonaard van Re groot en heeft een bereik van 3 octaven.

Historiek

De Franse jachthoorn, die steeds de dubbele functie gekend heeft van (jacht)signaalinstrument en van zuiver muziekinstrument, nam vanaf de 17e eeuw een belangrijke plaats in aan het Franse hof. Vooral sinds Lodewijk XIV hem als signaalinstrument voor zijn jachten verkoos. Het was Marquis de Dampierre (“Gentilhomme des Menus Plaisirs du Roi”) die met zijn fanfares de basis legde voor het huidige repertoire en speeltechniek en die, met het vastleggen van de lengte van de buis, ook de toonaard vastlegde. Zijn overlevering tot onze tijd dankt de hoorn voornamelijk aan de lange loopjacht met meutehonden (Chasse à Courre of Vénerie) zoals ze zich in Frankrijk ontwikkelde en nog steeds beoefend wordt. Dit verklaart natuurlijk waarom deze hoorn vooral daar veel beoefenaars kent en de volledige terminologie Frans is.

Speelwijze

De jachthoorn heeft geen toetsen of ventielen. De verschillende tonen en klankeffecten worden alleen met behulp van de lippen, de kaken, de tong en luchtdruk voortgebracht. Alle muzikanten in de groep bespelen hetzelfde type instrument, alleen het mondstuk kan verschillen. De jachthoorn wordt gewoonlijk bespeeld zonder begeleiding van andere instrumenten. De variatie in tempi en maat, en de harmonie van de verschillende partijen moeten dan voor de nodige kleur en afwisseling zorgen. De hoorn komt ook goed tot zijn recht in samenspel met orgel, piano, orkest en zelfs met koor.
De jachthoorn wordt staande gespeeld. Voor een betere totaalklank staan de spelers (“sonneurs”) in V-formatie met de klankbeker, en dus met de rug, naar het publiek.

Repertoire

Bij de Franse Jachthoorn wordt, gezien het muzikaal bereik, echte muziek gespeeld. Hier noemt men dit fanfares. De belangrijkste werden door Marquis de Dampierre gecomponeerd. Bij de fanfares twee grote groepen.

• De “Fanfares de Circonstances et d’Animaux”: De eigenlijke jacht(signaal)-fanfares. Ze geven informatie over het verloop van de jacht en over het bejaagde dier. 51 van deze fanfares vormen de lijst van de “fanfares obligatoires“ en zijn verplichte stof voor het behalen van het “Brevet du Sonneur Classé (BSC).
• De “Fanfares de Personnes et de Lieux”: Geschreven om personen, plaatsen en gebeurtenissen gelinkt aan de jacht te eren of in herinnering te brengen.

Enkele voorbeelden:

• “Introït de la Messe de St-Hubert” (Obry): Openingsstuk uit de klassieke St.-Hubertusmis van Obry  (1’35”);[audio:https://hunting.be/wp-content/uploads/Introit-Messe-St.-Hubert.mp3]
• “La Royale” of “Le Dix Cors” (Marquis de Dampierre): Gespeeld voor het volwassen hert, ook wel tien-ender genoemd (0’33”);[audio:https://hunting.be/wp-content/uploads/La-Royale.mp3]
• “Le Renard” of De Vos (0’25”)[audio:https://hunting.be/wp-content/uploads/Le-Renard.mp3];

Een vrij volledige overzicht qua repertoire op de site van hoorn.be en op Fanfares Trompe de Chasse of bijna alle 450 stukken op Ma Chasse.