Geweertypes
We starten met een controversieel gezegde, om de historiek van de Juxtaposé naar de Superposé uit doeken te doen.
Wapens – Hagelgeweren
Alles over hagelgeweren.
Hagelgeweren
an Over and Under gets you more birds, but
Juxtaposé
De eerste dubbelloopsgeweren waren side by side. En dit om de eenvoudige reden dat deze geweren uitwendige hanen hadden. Deze stonden dus aan de zijkant van elk van de lopen. Met de komst van de Hammerless geweren was de side by side niet echt meer nodig en waren alternatieven mogelijk.
Bijzondere gevallen zijn er ooit ontworpen zoals op bijgaande foto de Side Motion.
Superposé
Ook bij de Superposé waren er enkele speciale ontwerpen. Zoals deze, waar de constructie er uit bestond om de juxtaposé een kwart te draaien, met het scharnier dan op de zijkant en dus ook zijdelings sluitend.
Want de grote problematiek bij de eerste superposés was het scharnier. Indien dit onder de twee lopen werd geplaatst kreeg men een zeer hoge constructie (2 lopen en scharnier eronder).
Pas later, met het gebruik van het tap-scharnier (midden de onderste loop) werd dit probleem opgelost. Hierdoor kantelt het geweer niet onderaan maar pivoteert eerder in het midden.
De eerste superposé ontstond pas begin de jaren 1900 (Boss & Co en Woodward), maar is ondertussen de juxtaposé ver voorbij gestoken qua verkoop. De goedkopere fabricage, maar ook de betere gewichtsverdeling en beter zicht (links en rechts) geven hier denkelijk de doorslag.
Hagel kalibers
Geschiedenis
Iedereen weet de basis van de kalibers (aanduiding van de binnendiameter van loop) bij hagelwapens: uit het latijn “qua libra” ofte per pond; Bij kaliber 12 werden 12 identieke kogels gemaakt uit een pond lood.
Voor de volledigheid, hierbij de formule voor de omrekening van kaliber naar mm. Waar “d” het resultaat, de diameter is in mm, en “n” het kaliber.
Voor de volledigheid, voornaamste elementen van de formule
- d: diameter in mm
- oud engelse pond: 453.59237 grams
- densiteit van lood: 11.352 g/cm3
- n: diameter huls uitgedrukt in kaliber
Onderdelen Patroon
Bij het hagelpatroon zijn er volgende onderdelen:
- Ontsteking
- Voet (metaal)
- Kruitlading
- Prop
- Hagellading
- Huls
Afmetingen Patroon
Volgende afmetingen spelen een rol bij het Hagelpatroon
- Kaliber: diameter van de huls
- Kaliber 12: 18,20 mm
- Kaliber 16: 16,80 mm
- Kaliber 20: 15,70 mm
- Kaliber 24: 14,7 mm
- Lengte: kamerlengte, lengte van de ontvouwen/afgeschoten huls
- 3 duim: 76 mm
- 2 3⁄4 duim: 70 mm
- 2 1⁄2 duim: 65 mm
- Hagellading: totaal gewicht van de hagellading
- Variërend tussen 24 en 36 gram
Hagel dikte – FN Nummering
Logisch zou zijn om de hageldikte in mm aan te geven, maar dit is spijtig genoeg niet zo. De nummering verschilt van land tot land. Als referentie wordt dikwijls de FN nummering aangehouden. Onderstaande tabel als overzicht, waar nummer 3 en 1 niet worden gefabriceerd en waar 00 (4 mm) niet mag worden gebruikt.
Hieronder enkele markante voorbeelden van opmerkelijk kalibers. Bepaalde kalibers zijn hier in opgenomen ofwel omdat ze frequent gebruikt worden ofwel omdat de historiek zeer intrigerend is binnen de Jacht.
Canardouze
De Canardouze (of ook Canardière), zoals aangegeven in de naam (Canard & Douze) werd specifiek gebruikt voor de jacht op Eenden (Frans: Canard) en bij uitbreiding waterwild. Het is een kaliber 12 (Frans: Douze).
Maar geen gewone kaliber 12. Een juxtaposé met een kamerlengte tot 89 mm (tegenover normaal 76 mm), met lange lopen van 80 tot 90 cm (normaal ongeveer 70cm) en een gewich van 4 tot 6 kg zwaar. De mikafstand gaat tot 80 meter. Specifiek ook nog is dat er door middel van een 2e trekker twee patronen tegelijk kunnen worden afgevuurd. Hierbij wordt tot 114 gram hagel afgevuurd met een een klein nadeel, een een geweldige terugslag. Dit maakt dat dit geweer enkel liggend gebruikt wordt.
De lange afstand (tot 80 meter) maakte het gebruik specifiek: waterwild dat op zee ligt (niet vliegend) geschoten vanaf het land of soms werd het geweer gemonteerd op een kano en vanaf het water werd een groep eenden (tot meer dan 60 stuks tegelijk) geschoten.
Kaliber .410
In het Nederlands gebruiken we het woord Kaliber voor zowel Hagel als Kogelwapens. In het engels is dit verschillend. Daar heeft men over “gauge” voor Hagel en “bore” voor Kogel.
En, welnu, het Hagelkaliber .410 is eigenlijk een Kaliber voor hagelpatronen, maar uitgedrukt in “bore”, zoals Kogelpatronen. De afmeting is .410 Inch of omgerekend 10,4 mm. Indien we de .410 zouden willen uitdrukken in Hagelkaliber (gauge) zou dit ongeveer een kaliber 36 zijn.
Het .410 kaliber wordt soms gekozen voor starters of jongeren, gezien de zeer geringe terugslag. Het gebruik blijft doorgaans beperkt tot de kleiduif discipline “Skeet” en af en toe voor het “schieten” van konijnen of stilzittende vogels.
Op bijgaande foto een wel zeer grote diversiteit van hagellading. Waar meestal enkel de hagel met FN nummering 7 tot 9 gebruikt wordt.
Gladloopkogel
Kogel gebruikt in gladloopgeweer (Hagelgeweer) specifiek voor grofwild jacht op korte afstand.
Enkele types zijn hier beschikbaar:
- Brenneke
- Balle Flèche Sauvestre
- Barnes Expander
- Paradoss
Brenneke
Balle Flèche Sauvestre
Barnes Expander
Brenneke shot
Balle Flèche Sauvestre shot
Een echte speciale gladloopkogel is de Paradoss. Hieronder info met een vergelijkende tabel
Hagelpatronen – Specials
Bij een italiaanse fabrikant vonden we een aantal speciale Hagelpatronen. Spijtig genoeg bijna allemaal enkel in Lood versie, en dus niet bruikbaar in Vlaanderen.
100 Metri (Centi Metri)
Door gebruik te maken van een speciale prop, een soort omgekeerde Cup, geeft dit patroon pas een redelijke spreiding vanaf 100 meter. Ideaal dus om op lange afstand wild aan te spreken.
Amarcord
Een patroon met een zeer authentieke look & feel. Een kartonnen huls en een vilten prop. Ideaal voor het fijner werk, zowel geweer als wild.
Super Free Shots
Ook hier een speciale prop die bovenop de hagel zit en door middel van een kruisindeling de lading reeds direct een grote spreiding geeft. Een soort Skeet effect, voor Konijnen in het bos of bij het fretteren.
Doppia Palla
De volgens ons vreemdste hagellading: slechts 2 “Balletten” – Doppia Palla. Ballistisch niet direct de meest efficiënte werking. Aangezien de vlucht denkelijk vrij onregelmatig zal zijn. Dit tegenover de Brenneke of Fleche die door de draaiende beweging toch beter hun koers houden.
Tir Extrem
Net zoals de 100-Metri, een patroon dat pas een redelijke spreiding geeft vanaf 80 à 120 meter.
Blind Side
Winchester, vooral bekend van de (western) kogelgeweren, heeft recent innovatief hagelpatroon op de markt.Door middel van een achthoekig ontwerp past er ongeveer 15% meer hagel in een standaard patroon. De patronen zijn echter enkel te verkrijgen, in de bij ons verboden, nr 2.
AA Tracker
Eindelijk een oefenpatroon voor het Kleischieten.De Winchester AA Tracker laat duidelijk zien waar de hagel terecht komt.De prop is verzwaard en vliegt, met de hagel, in eenzelfde traject, en laat dus duidelijk zien als je mist en waarom.Het patroon bestaat in 2 kleuren, zwart en oranje, te gebruiken afhankelijk van de achtergrond.
Kaliber 24
Het ontbrekende patroon.De wetgever laat voor staalhagel patronen toe tot kaliber 24. Evenwel deze “bestaan” niet.Na lang zoeken vonden we er eentje in een Amerikaanse Webshop. Enkel loodhagel, geen Staal.Van geweren Kaliber 24 hebben we nog minder gehoord.
Nog geen vergunning?
Jachtexamen.be is de online leeromgeving voor de jacht, de optimale examenvoorbereiding.