Jacht – Grouse

Alles over de magische Grouse.

Grouse

Een bijna magisch woord, deze “king and queen” van het kleinwild. In de Victoriaanse tijd werden spoorlijnen en wegen aangelegd en lodges speciaal gebouwd. En sinds eeuwen zijn er generaties van artiesten die deze magische vogel proberen vast te leggen op doek of foto (tekening – Coling Woolf)
Elk jaar op 12 augustus – Glourious Twelfth (tenzij dit op een zondag valt, dan de dag erna) start het jachtseizoen op dit unieke jachtwild.

Maar hier is jarenlange voorbereiding aan voorafgegaan.
In een aantal korte hoofdstukken en paragrafen willen we proberen dit mysterieus gebeuren te ontsluieren.

Moorland

Alles begint met de Moorlands. Meestal turfhoudende ondergrond die dienst doet als een grote spons en veel water ophoudt om het langzaam los te laten om de beken en rivieren te vullen.
Reken optimaal op een goede 8.000 tot 15.000 hectaren. Kleinere Moors zijn toch vlug ook een paar honderd hectaren groot. En bijna altijd in volle eigendom. Want meer dan Grouse levert een Moor niet op, en je moet er volledig en met maar één objectief mee starten: Heide en Grouse.
Bij een laatste telling waren er 600 Moors in gebruik, 450 in Schotland en 150 in het noorden van Engeland.

Heide

Tweede belangrijkste deel is de Heide. Sinds eind vorige eeuw zijn er zaai en teelt technieken gevonden om heide terug te brengen naar de turfgronden.
En bizar, als er dan al heide is wordt ze regelmatig weggehaald. Meestal door brand of “verstoring” van de grond door afplaggen. Het zaad, dat jaren kiemkrachtig blijft schiet vrij vlug terug op. En net deze jonge scheuten zijn het hoofdvoedsel van de Grouse. De andere delen heide die in gradaties hoger opgroeien zijn dan uitstekend om te nesten of om beschutting en dekking te geven aan de Grouse en kuikens.

Onderhoud

Als je zover bent begint het onderhoud. Vooral de bestrijding van de predatoren met gans bovenaan Vos Kraai en Steenmarter. Op één Moor bij de opstart bijna 1 vos per 3 hectare. Andere predatoren die te bestrijden zijn: bos en heidebranden, teken, ziektes, foute begrazing, verstoringen en tot zelfs sabotage. Daarbij ook nog eventuele vrieskou waar tot begin mei eieren kunnen stukvriezen.

Wild en natuur

Maar hiervoor krijg je dan ook wat terug, zeker qua biodiversiteit. Met een verhoging van het aantal vogels, vooral grondbroeders zoals kievit, veldleeuwerik, piepers, goudplevier, wulp, beflijster, en vooral ook roofvogels zoals raaf, torenvalk, slechtvalk, blauwe en bruine kiekendieven, havik. Die af en toe wel een Grouse kuiken lusten, maar vooral de ergere predatoren uit de weg ruimen.

Grouse

En dan het wild. De famous Grouse. Het jachtwild in Engeland en Schotland is zelfs een aparte subfamilie “Lagopus scoticus”. Prachtige vogels die lijken op patrijzen, maar eerder familie zijn van de fazanten. De Mannetjes zijn polygaam. De hennen leggen 6 tot 9 eieren in april-mei.
De opgang, sinds een paar jaar van de Grouse, is te danken aan (zie hierboven) de vooruitgang in zaai en teelttechieken van de heide, maar ook het terugdringen van de parasitaire worm (Trichostrongylus tenuis) via het gebruik van medicinaal grint. Echt wild, want Grouse kan je niet kweken, zelfs voederen is bijna onmogelijk.
Fantastische jachtwild, als je weet dat de Grouse snelheden kan halen tot 140Km/h.
Ook wordt Grouse geteld per Brace, zijnde twee stuks.

People

En als je zo ver bent heb je volk nodig, veel volk. Naast de eigenaar heb je nog de Moorland manager, de Headkeeper, de beatkeepers (trackers), pickers up die de vogels oprapen, en flankers. Dit hebben we hier op goed georganiseerde jachten ook. Maar specifiek bij de Grouse zijn de loaders.

Uitrusting

Deze loaders behoren tot de vaste uitrusting van een jachtdag op de Moor. Daarnaast heb je nodig, de obligate Land Rover om de schutters en hun gevolg naar de jacht te brengen. Verder nog honden, heupflessen om het warm te houden, picnic manden en “rugs” voor de lunch. En schieten doe je vanuit een “Butt”. Een uitgegraven put, omwald met stenen en gezien ze sinds jaren op dezelfde plaats staan, de vluchtlijnen van de drives, volledig overwoekerd met mos. In de Butt sta je te wachten met je loader. Een ervaren hulp die je helpt om in het heetst van de strijd je leeggeschoten wapen over te nemen en een geladen terug te geven. zodoende kan je zowel aankomend als wegvliegend wild in het vizier nemen.

Geweren

Optimaal heb je dus twee identieke geweren nodig, zelfde type, zelfde lopen, zelfde chokes. En dan kom je uit bij de English classics “a pair of” Purdeys of Holland & Holland. Voor eentje betaal je vlug 100.000 euro. En voor de Grouse heb je er dus 2 nodig. Die als pair net iets meer dan het dubbele kosten, maar ze zitten dan wel in een mooi kistje samen.

Safety

Grouse shooting is speciaal en zeer exciting. En daardoor dient er gelet te worden op de veiligheid. De meeste Butts zijn uitgerust met safety sticks, die je moeten verhinderen om te ver naar links of rechts door te zwaaien. Verder is er de afspraak om bij het doorgeven van je geweer aan de loader, dit steeds op safety te zetten, zeker als slechts 1 patroon geschoten is. En gezien de intensiteit van schieten is gehoorbescherming en veiligheidsbril een must.
Er zijn zelfs speciale Grouse Shooting trainingen voorzien om het allemaal nog eens te oefenen vooraf.

Het gevaarlijkst is de geroutineerde oudere schutter, die vroeger een goed geweer was, maar nu op zijn terugweg is. Zeker na de lunch. Dit geldt ook voor onze jachtdagen.

All the Grouse ever bred can never replace one man dead

Records

Een eerste record werd zelfs gepubliceerd in The Times van 5 september 1893. Op 31 augustus van datzelfde jaar werd op op Broomhead Moor met negen geweren een totaal van 1324 brace (ofte dus 2648 Grouse) geschoten. En dit terwijl het eerste schot pas viel om 10:45.

Een tweede, nog impressionanter, record was er in 1915 in Abbeystead, op de openingsdag 12 augustus. Na zes drives waren er 2.929 Grouse geschoten.

Maar het meest imposante is het single gun record van Lord Walsingham. Op 28 augustus van het jaar 1888, schoot hij 1.070 Grouse op Blubberhouse Moore. Hij werd geholpen door 40 trackers en gedurende de dag werden 20 drives gedaan. Directe ondersteuning kwam van 2 Laders die zijn 4 geweren schietklaar hielden. Hierbij werden slechts 1510 patronen gevuurd. Temeer dat op 1 schot 3 vogels vielen en 3 keer op 1 schot 2 keer werd getroffen.

En het mag ook iets kosten

Niets eenvoudig in Grouse country. Aankoop van het land, de regeneratie van de heide, de Grouse, de mensen en uitrusting voor een shooting day. En wat kost dat nu. Wel eenvoudig tussen de 150 en de 200 £ per brace. Ja je leest het goed, een slordige 200 tot 250 euro voor 2 vogels. Of voor een volledige groep van 8 geweren, maar dan wel inclusief accommodatie, commissie, tips, munitie, eten en drank, kom je voor een dagje Grouse op een slordige 65,000 euro.

Fieldsports – hét jachtmagazine

“Je ziet de beaters in de verte en plots beweging. Je reageert scherp, maar te ver. Je buurman, iets lager, probeert een shot. Ondertussen moet je handpalmen terug afvegen van het zweet aan je tweed vest. Terug wachten.

En dan plots in jouw richting een “covey” van een 10 tal Grouse. Je heft je zwarte lopen op, in één soepele beweging, hand onder het voorhout, je kolf in je schouder, en je mikt, … en dan is er niets anders meer “Grouse Shooting”. Maar dit is slechts het moment. De omgeving en de sfeer is natuurlijk veel meer. Een veelheid aan indrukken, reuk, kleur van de heide en de mensen eromheen, de Moor people die blij zijn dat ze dit kunnen naar voor brengen, de uitverkoren schutters die gelukkig zijn dat ze dit kunnen meemaken.”

– Geïnspireerd op verschillende artikels uit hét Shooting Magazine Fieldsports.

Nog geen vergunning?

Jachtexamen.be is de online leeromgeving voor de jacht, de optimale examenvoorbereiding.