Sinds mensenheugenis hebben de breuken een belangrijke rol gespeeld in het leven van de jagers. De kennis en het gebruik van deze tekens gaf aan de vindingrijke jagers de gelegenheid elkaar te begrijpen en onderling in verbinding te staan zonder dat niet-ingewijden het bemerkten. Het was ook een symbool van de wettelijke en correcte jacht.
Er zijn twee grote types
- Communicatiebreuken
- Jagersbreuken
Vandaag bespreken we in deel III de Jagersbreuken.
Jagersbreuken
We onderscheiden de volgende breuken, die tegenwoordig nog bestaan en zelfs meer en meer in eer hersteld worden.
In bezitname breuk
a.- In bezitnamebreuk
Deze breuk heeft een lengte van een grote hand. Ze geeft een signaal aan de voorbijgaande jagers om mee te delen dat er een jager een stuk wild in zijn bezit heeft genomen. Eventueel doet hij dit zelf in de plaats van de jachtrechthouder.
Dat is de praktische betekenis, maar ze heeft ook een symbolische betekenis: namelijk een gebaar van eer en eerbied van de jager ten overstaan van het geschoten wild en zijn laatste versiering. Traditiegetrouw wordt een geschoten stuk wild altijd op de rechterflank gelegd de kant van het hart naar boven gekeerd. De jager plaatst de breuk op de linker kant van het lichaam, na een laatste eregroet aan het wild, (hij neemt een ogenblik de hoed af voor een minuut stilte)
De breuk wordt als volgt geplaatst:
- Mannelijk wild, hert, damhert, reebok, everzwijn: het gebroken uiteinde gericht naar de kop;
- Vrouwelijk wild, hinde, damhinde, reegeit of zeug: het gebroken uiteinde gericht naar achteren;
- De predatoren zoals vos, wolf, lynx, en anderen worden op de linker zijde gelegd en krijgen geen breuk.
Laatste beet breuk
b.- Laatste beet
Het mannelijk wild krijgt nog een breuk ” laatste beet ” genoemd. Deze, van oudsher toegepaste breuk van een handlengte, wordt tussen de tanden geplaatst en had een symbolische betekenis namelijk “de verzoening met het gestrekte wild”.
Schuttersbreuk
c.- Schuttersbreuk
Deze breuk van een handlengte met zweet (bloed) van het geschoten wild bevochtigd werd oorspronkelijk overhandigd aan de jager van een groot hert of een groot everzwijn. Hij droeg ze aan de rechter zijde van de hoed. Tegenwoordig wordt deze breuk aan elke jager van een hert, damhert, reebok of everzwijn overhandigd. Slechts één schuttersbreuk wordt aan de jager overhandigd zelfs indien hij verschillende stuks heeft gestrekt.
De gelukkige jager met de hoed in de hand ontvangt de breuk, aangereikt op het naakte lemmet van het jagersmes. Bij gebrek hiervan, wordt de breuk op de hoed van de jager gelegd. De jager plaatst onmiddellijk de breuk aan de rechter zijde van zijn hoed. Bij die gelegenheid wenst de jachtheer een “Weidmansheil” waarop de jager antwoord met een “Weidmansdank” en een handdruk.
Nazoek breuk
e.- Nazoek breuk
Indien het wild opgespoord werd door een zweethond, overhandigt de jager een deel van de breuk aan de begeleider van de hond. Door dit gebaar toont de jager het belang aan van de tussenkomst van de hond. De begeleider plaatst dit deel van de breuk eveneens aan de rechter zijde van zijn hoed. Hij bevestigt, na de succesrijke zoektocht, een kleine breuk aan de halsband van de hond. Dit is wel de overleving van een zeer oude gewoonte. Deze overhandiging van de breuk gebeurt in de jacht zelf als er geen voorstelling van het jachttableau op het einde van de dag voorzien is.
Jagersbreuk
e.- Jagersbreuk
In sommige streken wordt de traditie verder gezet: een kleine breuk wordt vastgemaakt aan het linkse knoopsgat van de vest, om deel te nemen aan de schoteldrift. De traditie wil dat in Bayeren maar vooral in Oostenrijk de jager een kleine breuk op de hoed draagt alleen maar om aan te geven dat hij deel uitmaakt van de jachtwereld. Deze kleine breuk geplaatst aan de linker kant van de hoed wordt “feestbreuk” genaamd of “beroepsbreuk” en wordt gedragen ter gelegenheid van jachtmanifestaties maar eveneens ter gelegenheid van de uitvaart van een vriend jager.
De naleving en het doorgeven van deze oude tradities maakt een wezenlijk deel uit van onze jachbeleving, is specifiek voor een weidelijk jager en maakt onze sport-hobby-passie zo mooie en rijk.
